ممنوعیت موبایل در مدارس؛ تأثیر واقعی بر موفقیت و سلامت دانش‌آموزان
مطالعه‌ای جدید از دانشگاه بیرمنگهام، اولین در نوع خود، نشان می‌دهد که ممنوعیت استفاده از تلفن همراه در مدارس لزوماً منجر به بهبود نمرات، سلامت روانی یا رفتار دانش‌آموزان نمی‌شود. این تحقیق، که نتایج آن در نشریه لانست برای سیاست‌های سلامت اروپا منتشر شده، تفاوت قابل‌توجهی بین مدارسی که استفاده از تلفن همراه را محدود کرده‌اند و مدارسی که چنین نکرده‌اند، در زمینه‌هایی مانند خواب، رفتار در کلاس، فعالیت بدنی و میزان استفاده از تلفن مشاهده نکرده است.
رابطه زمان استفاده و آسیب‌های سلامت روانی
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مشکل اصلی، میزان زمان صرف‌شده در فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی است. استفاده طولانی‌مدت از تلفن‌های هوشمند با افت سلامت روانی، فعالیت بدنی کمتر، مشکلات خواب و کاهش تمرکز در درس همراه است. این تحقیق با بررسی ۳۰ مدرسه و ۱۲۲۷ دانش‌آموز در بریتانیا انجام شده است.
دیدگاه‌های متفاوت درباره مقررات
دکتر ویکتوریا گودیر، تدوین‌کننده گزارش، تأکید می‌کند که «ممنوعیت به‌تنهایی برای مقابله با اثرات منفی تلفن‌های هوشمند کافی نیست» و پیشنهاد می‌دهد که تمرکز اصلی باید روی کاهش زمان استفاده باشد. این دیدگاه در تضاد با برخی مدارس است که از سخت‌گیری‌های بیشتر حمایت می‌کنند.
ممنوعیت سخت‌گیرانه یا آموزش صحیح؟
برخی مدارس در بریتانیا اقدام به قفل کردن تلفن‌های دانش‌آموزان در کیسه‌های آهنربادار کرده‌اند تا استفاده در زمان استراحت یا ناهار محدود شود. در مقابل، مدیران مدارسی که این ممنوعیت‌ها را اجرا نکرده‌اند، معتقدند دانش‌آموزان باید در فضایی امن نحوه استفاده صحیح از تلفن را بیاموزند.
نتایج این تحقیق بار دیگر بر لزوم بررسی عمیق‌تر و تدوین سیاست‌های مؤثرتر برای استفاده از فناوری در مدارس تأکید دارد.
قانون موبایل در مدارس ایران
تا پیش از شیوع کرونا، استفاده از موبایل در مدارس در چارچوب مصوبه سال ۱۳۷۹ شورای‌عالی آموزش و پرورش قرار داشت. این آیین‌نامه استفاده از وسایل تجملی و گران‌بها را ممنوع کرده بود، اما پس از کرونا، ماده ۱۲۰ آیین‌نامه اجرایی مدارس در سال ۱۴۰۰، استفاده از وسایل الکترونیکی برای اهداف آموزشی را با تأیید شورای مدرسه مجاز دانست. این مصوبه اما ابهامات جدیدی به همراه آورد و مدیریت موبایل به تصمیم هر مدرسه واگذار شد.
جالب است که در برخی مدارس غیردولتی در تهران برای مقابله با اعتیاد دانش‌آموزان به موبایل، اقدام به برگزاری «کلاس‌های ترک اعتیاد موبایل» کرده‌اند. دانش‌آموزانی که روزانه ۴ تا ۷ ساعت از وقت خود را در فضای مجازی می‌گذرانند، در مواجهه با امتحانات و کنکور دچار اضطراب می‌شوند و به‌سختی می‌توانند تمرکز خود را برای مطالعه حفظ کنند. این کلاس‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا وابستگی خود به موبایل را مدیریت کنند.
