اردوهای دانش آموزی در ایران؛ تفریح یا تهدید؟ از کمبود بودجه تا بازی با جان دانش آموزان
حوادث تلخ اردوهای دانش‌آموزی در دو دهه گذشته، بارها تبدیل به تراژدی‌هایی جبران‌ناپذیر شده است. از تصادفات مرگبار در جاده‌های ناایمن تا استفاده از وسایل نقلیه غیراستاندارد، این اردوها به‌جای تجربه‌ای شاد و مفید، جان دانش‌آموزان بسیاری را گرفته‌اند.
حادثه‌ی دلخراش اخیر در اردوی دانش‌آموزان تیزهوش کرمانی، بار دیگر این واقعیت تلخ را یادآوری کرد. نوجوانانی که برای ساعاتی تفریح، پیش از ورود به دنیای پراضطراب کنکور، راهی شهداد کرمان شده بودند، هرگز بازنگشتند. حادثه‌ای که سوالات بسیاری درباره کمبود نظارت و بودجه در مدارس ایجاد کرده است.
حوادث 20 سال اخیر؛ آمارهایی که زنگ خطر را به صدا درآورده‌اند
حوادث اردوهای دانش‌آموزی طی دو دهه گذشته، بارها جامعه را در شوک فرو برده است. نگاهی به برخی از این حوادث نشان می‌دهد که مسئله ایمنی اردوها چقدر جدی و البته نادیده گرفته شده است:
اردیبهشت 1381، پارک شهر تهران: غرق شدن 6 دانش‌آموز در دریاچه پارک.
اردیبهشت 1391، آمل: تصادف اتوبوس اردوی دانش‌آموزی با 18 کشته و زخمی.
مهر 1391، بروجن: سانحه دلخراش اتوبوس با 26 کشته.
تیر 1392، نور: غرق شدن 7 دانش‌آموز در دریا.
اسفند 1393، اتوبان یزد-میبد: تصادف اتوبوس با 12 دانش‌آموز مجروح.
اردیبهشت 1394، مهریز: مرگ دانش‌آموز 11 ساله در اردوی مدرسه.
آذر 1395، ملایر: حادثه اتوبوس با مصدومیت 24 دانش‌آموز.
اردیبهشت 1396، تهران: حادثه منجر به مصدومیت 7 دانش‌آموز.
شهریور 1396، داراب: تصادف اتوبوس با 9 کشته و 34 مصدوم.
اسفند 1401، محور اقلید-یاسوج: برخورد دو اتوبوس حامل دانش‌آموزان با ده‌ها مصدوم.
دی 1402، محور دامغان-سمنان: تصادف اتوبوس حامل دانش‌آموزان دختر و مصدومیت شدید آن‌ها.
کمبود بودجه یا سهل‌انگاری؟
وزارت آموزش و پرورش سال‌هاست با مشکل کمبود بودجه دست‌وپنجه نرم می‌کند. اما آیا این مسئله می‌تواند توجیهی برای نبود نظارت کافی بر اردوها و عدم رعایت استانداردهای ایمنی باشد؟ بسیاری از مدارس دولتی که حتی برای هزینه‌های جاری خود مشکل دارند، توانایی برگزاری اردوهای ایمن و استاندارد را ندارند.
چرا باید برای حمل‌ونقل دانش‌آموزان، استاندارد مشخصی وجود نداشته باشد؟ چرا مدارس نمی‌توانند وسایل نقلیه‌ای با حداقل استانداردهای ایمنی اجاره کنند؟ این سوالات سال‌هاست که مطرح می‌شود اما هر بار با حادثه‌ای دیگر تکرار می‌شود.
دستور بررسی و پیگیری وزیر آموزش و پرورش در این موارد هرچند قابل تقدیر است، اما تاکنون در هیچ‌یک از این موارد مشابه، شاهد نتیجه ملموس یا پیشگیری جدی نبوده‌ایم. آیا وقت آن نرسیده که ایمنی دانش‌آموزان در اردوها به موضوعی حیاتی تبدیل شود و به‌جای ابراز همدردی، اقداماتی عملی انجام گیرد؟
راهکار چیست؟
ایمنی در اردوهای دانش‌آموزی باید در اولویت برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد. نظارت دقیق‌تر بر انتخاب وسایل نقلیه، استانداردسازی شرایط برگزاری اردوها و تخصیص بودجه مناسب می‌تواند از وقوع حوادث مشابه جلوگیری کند. اگر این اقدامات به‌طور جدی پیگیری نشود، این چرخه تلخ همچنان ادامه خواهد داشت و جان دانش‌آموزان بی‌گناه قربانی سهل‌انگاری‌های زنجیره‌ای خواهد شد.
