چرا نسل Z با کلاس‌های سنتی کنار نمی‌آید؟/چالش‌ها و راهکارهای تغییر آموزش
دردسرهای نسل زِد با کلاس‌های سنتی
نسل زِد امروز در برابر نظام‌های آموزشی سنتی با چالش‌های جدی روبه‌رو شده است، چرا که این نسل به دنبال آموزش‌هایی است که نه‌تنها اطلاعات تئوری، بلکه مهارت‌های عملی و کاربردی بازار کار را برایشان فراهم کند.
با رشد سریع تکنولوژی و تغییرات گسترده در سبک زندگی، نسل‌های مختلف، به‌ویژه نسل زِد (Gen Z)، با چالش‌های جدیدی در نظام‌های آموزشی سنتی مواجه شده‌اند. این نسل که در دنیای دیجیتال و اینترنت پرورش یافته، ویژگی‌های خاصی دارد که تعامل آن‌ها را با شیوه‌های کلاسیک آموزش دشوارتر می‌کند.
نسل زِد و ویژگی‌های خاص آن
نسل زِد به افرادی گفته می‌شود که تقریبا بین سالهای 1376 تا 1391 متولد شده‌اند. این گروه در دوران رشد خود با اینترنت، گوشی‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی احاطه شده‌اند، بنابراین شیوه یادگیری و پردازش اطلاعات آن‌ها متفاوت از نسل‌های پیشین است. آن‌ها بیشتر به جستجوی آنلاین اطلاعات عادت دارند و به‌جای تکیه بر روش‌های سنتی تدریس، به دنبال منابع دیجیتالی و یادگیری از طریق ویدیوهای آموزشی، بازی‌های تعاملی و کارگاه‌های عملی هستند.
به نوشته اخبار فرهنگیان و به نقل از فارس، عبدالله معتمدی، رئیس سابق دانشگاه علامه طباطبائی و استاد روانشناسی، در گفت‌وگویی با خبرنگار فارس، به بررسی ویژگی‌های خاص نسل زِد و چالش‌هایی که این نسل در تعامل با سیستم آموزشی سنتی دارد، پرداخته است.
وی معتقد است که نسل زِد به‌طور طبیعی مرجعیت معلم یا استاد را کمتر می‌پذیرد و تمایل دارد پاسخ سوالات خود را از طریق جستجو در اینترنت و فضای دیجیتال پیدا کند. این نسل دسترسی آسان و سریع به اطلاعات دارد، اما در عین حال، تمرکز کمتری بر یادگیری عمیق و دقیق از خود نشان می‌دهد.
تمرکز نسل زِد بر کسب مهارت‌های کاربردی برای بازار کار
یکی از مهم‌ترین چالش‌های نظام آموزشی سنتی، تأکید زیاد بر آموزش‌های نظری است. در حالی که نسل زِد به‌دنبال یادگیری مهارت‌هایی است که مستقیماً در زندگی روزمره و بازار کار کاربرد داشته باشد. این نسل علاقه‌مند به آموزش‌های مهارتی، کارآفرینی و کسب تجربه عملی است و معمولاً از شیوه‌های آموزشی‌ای که صرفاً بر مباحث تئوری تمرکز دارند، استقبال چندانی نمی‌کند.
معتمدی در این‌باره می‌گوید:
نسل زِد تمایل دارد که علاوه بر یادگیری تئوری، مهارت‌هایی را کسب کند که در آینده شغلی او مؤثر باشد. این نسل به‌جای نشستن در کلاس‌های تکراری، دوست دارد از طریق کارگاه‌های عملی، پروژه‌های گروهی و استفاده از فناوری‌های روز یاد بگیرد.
خلاقیت نسل زِد و تفاوت آن با روش‌های تدریس سنتی
یکی دیگر از ویژگی‌های برجسته نسل زِد، خلاقیت بالا و تمایل به نوآوری است. این نسل اغلب از روش‌های تدریس سنتی که بر پایه سخنرانی‌های یک‌طرفه است، خسته می‌شود و ترجیح می‌دهد در فرآیند یادگیری نقش فعالی داشته باشد.
معتمدی در این رابطه توضیح می‌دهد:
ذهنیت خلاق نسل زِد سریع‌تر از مراحل تدریس اساتید پیش می‌رود. بسیاری از دانشجویان این نسل در کلاس‌ها سوالاتی مطرح می‌کنند که ممکن است از دید اساتید بی‌ربط به نظر برسد، اما این ناشی از شیوه پردازش اطلاعات متفاوت آن‌هاست. آن‌ها نمی‌خواهند صرفاً مطالب را حفظ کنند، بلکه تمایل دارند یاد بگیرند که چگونه از دانش خود در دنیای واقعی استفاده کنند.
راهکارهای بهبود نظام آموزشی برای نسل زِد
برای کاهش شکاف بین نیازهای آموزشی نسل زِد و نظام سنتی، لازم است برخی اصلاحات اساسی در برنامه‌های درسی و روش‌های تدریس صورت گیرد:
استفاده از تکنولوژی‌های دیجیتال: آموزش باید از ویدیوهای آموزشی، بازی‌های تعاملی، نرم‌افزارهای آموزشی و یادگیری آنلاین بهره ببرد.
افزایش آموزش‌های عملی و مهارتی: کارگاه‌های آموزشی، پروژه‌های گروهی و یادگیری مبتنی بر تجربه می‌تواند نسل زِد را بیشتر جذب کند.
انعطاف‌پذیری در شیوه‌های تدریس: به‌کارگیری روش‌های یادگیری فعال، مانند آموزش مشارکتی و پروژه‌محور، می‌تواند تعامل دانشجویان را افزایش دهد.
به‌روز شدن محتوای درسی: بسیاری از کتاب‌های درسی قدیمی و غیرکاربردی هستند. به‌روزرسانی محتوای آموزشی بر اساس نیازهای روز، ضروری است.
ایجاد ارتباط بین آموزش و بازار کار: دوره‌های کارآموزی، پروژه‌های صنعتی و ارتباط بیشتر دانشگاه با شرکت‌های تجاری می‌تواند به دانشجویان کمک کند تا مهارت‌های واقعی مورد نیاز بازار را کسب کنند.
جمع‌بندی
نسل زِد، به دلیل رشد در عصر دیجیتال و ارتباطات سریع، ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که آن را از نسل‌های قبل متمایز می‌کند. علاقه به یادگیری دیجیتال، تمرکز بر مهارت‌های کاربردی، خلاقیت بالا و بی‌حوصلگی در برابر روش‌های آموزشی سنتی از جمله خصوصیات بارز این نسل است.
برای ایجاد یک نظام آموزشی کارآمد و مؤثر که بتواند پاسخگوی نیازهای نسل زِد باشد، ضروری است که روش‌های تدریس تغییر کرده و به سمت یادگیری مهارتی و تعاملی حرکت کند. تنها در این صورت است که می‌توان انتظار داشت نسل جدید بتواند از آموزش‌های رسمی بهره کافی ببرد و آمادگی لازم را برای ورود به دنیای واقعی کسب کند.
