اقتصاد دانش آموزان را رفوزه کرد؛ معدل ۸ تا ۱۰ زنگ خطر را به صدا درآورد

سقوط آزاد نمرات؛ وقتی اقتصاد دانش آموزان را زمین گیر می کند
آیا می دانستید میانگین معدل دانش آموزان کشور به عددی تکان دهنده بین ۸ تا ۱۰ رسیده است؟ این آمار نه تنها یک نمره در کارنامه، بلکه زنگ خطری جدی برای آینده علمی و اقتصادی ایران است. در حالی که امتحانات نهایی آغاز شده، کارشناسان معتقدند بحران اقتصادی خانواده ها مستقیماً به کلاس درس نفوذ کرده و کیفیت یادگیری را بلعیده است.
در این گزارش، رابطه عجیب میان جیب خالی والدین و کارنامه ضعیف دانش آموزان را بررسی می کنیم.

هزینه تحصیل نصف شد؛ پول مسکن جای آموزش را گرفت
یکی از شوکه کننده ترین بخش های گزارش، کاهش شدید سهم آموزش در سبد هزینه خانوار است. دکتر هادی موسوی نیک، مدیر گروه سیاست های حمایتی مرکز پژوهش های مجلس، آمار نگران کننده ای ارائه می دهد:
دهه ۹۰: خانواده ها ۴ درصد از کل هزینه های خود را صرف تحصیل فرزندان می کردند.
امروز: این رقم به ۲ درصد کاهش یافته است.
چرا این اتفاق افتاده است؟ پاسخ روشن است: وقتی درآمد سرانه کاهش می یابد، خانواده مجبور است اولویت بندی کند. امروز تامین مسکن و خوراک چنان فشاری بر خانوار می آورد که آموزش به اولویت آخر سقوط کرده است.
​
فقر آموزشی و تله ای که نسل ها را گرفتار می کند
آموزش همیشه راه فرار از فقر بوده است، اما حالا این نردبان هم شکسته است. آمارها نشان می دهد “تحرک بین نسلی” در ایران به شدت ضعیف شده است.
طبق تحقیقات دانشگاه شریف:
اگر فردی در دهک اول (فقیرترین) باشد، به احتمال ۴۰ درصد فرزند او نیز در همین دهک باقی می ماند.
مقایسه با جهان: در کشوری مثل کانادا، این احتمال تنها ۲۰ درصد است.
این یعنی کیفیت پایین آموزش باعث شده فرزندان خانواده های فقیر، شانس کمتری برای تغییر سرنوشت خود و بالا رفتن از نردبان طبقاتی داشته باشند.
​
دولت هم از آموزش کم گذاشته است؟
فقط خانواده ها نیستند که کم خرج می کنند؛ دولت هم سهم آموزش را کوچک کرده است. در ۱۵ سال اخیر، هزینه های دولت برای سیستم آموزشی ۱۲ درصد کاهش واقعی داشته است.
این کاهش بودجه در کنار خصوصی سازی مدارس باعث شده کیفیت در مدارس دولتی (که پناهگاه اقشار ضعیف است) افت کند و معدل ها به زیر ۱۰ سقوط کند.

یک میلیون بازمانده از تحصیل؛ قربانیان تورم
رابطه تورم و مدرسه رفتن کاملاً مستقیم است. جهش های ارزی سال ۹۷ و شوک کرونا در سال ۹۹، موجی از بازماندگی تحصیلی ایجاد کرد. هم اکنون آمارها از وجود نزدیک به یک میلیون دانش آموز بازمانده از تحصیل خبر می دهند.
البته کارشناسان تاکید دارند که نباید همه تقصیرها را گردن اقتصاد انداخت؛ ضعف مدیریتی آموزش و پرورش هم در این معدل های تک رقمی بی تاثیر نیست.

خلاصه خبر
میانگین معدل دانش آموزان بین ۸ تا ۱۰ در نوسان است. سهم آموزش از هزینه خانوار از ۴ درصد به ۲ درصد سقوط کرده، چون هزینه مسکن اولویت یافته است. کاهش ۱۲ درصدی بودجه دولتی آموزش و فقر، باعث کاهش تحرک اجتماعی و افزایش بازماندگی از تحصیل شده است.

نوبت شماست
به نظر شما سهم مدرسه و معلم در این افت تحصیلی بیشتر است یا شرایط اقتصادی خانواده؟ اگر والدین دانش آموز هستید، آیا مجبور شده اید از هزینه های آموزشی فرزندتان کم کنید؟