عقب‌گرد در کیفیت آموزش ابتدایی؛ افزایش تراکم کلاس‌ها و جذب معلمان غیرمرتبط
افزایش تراکم کلاس‌های ابتدایی؛ تهدیدی برای کیفیت یادگیری
یکی از چالش‌های مهم آموزش ابتدایی، تراکم بالای کلاس‌های درس است که بر فرآیند یاددهی-یادگیری تأثیر منفی می‌گذارد. طبق مصوبه ۸۸۶ شورای عالی آموزش و پرورش، تراکم مطلوب کلاس‌های ابتدایی ۲۰ نفر و حداکثر قابل قبول ۲۶ نفر است، اما در قانون برنامه هفتم توسعه، سقف تراکم به ۳۵ نفر افزایش یافته است. این تصمیم، از دیدگاه کیفیت آموزشی، یک عقب‌گرد محسوب می‌شود و می‌تواند بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان تأثیر منفی بگذارد.
ضرورت نگاه سیستمی برای بهبود کیفیت آموزش
رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، با تأکید بر لزوم سیاست‌گذاری‌های دقیق برای ارتقای کیفیت آموزشی، بیان کرد که عدالت آموزشی و بهبود سطح مدارس دولتی از اولویت‌های دولت چهاردهم است. وی افزود که کیفیت آموزشی تنها به یک عامل محدود نمی‌شود، بلکه مجموعه‌ای از عوامل، ازجمله نیروی انسانی، امکانات، فناوری و سیاست‌های کلان بر آن تأثیر می‌گذارند.
نقش نیروی انسانی در کیفیت آموزش ابتدایی
به گفته معاون آموزش ابتدایی، فرهنگیان مدارس دولتی ازجمله بهترین نیروی انسانی در سیستم آموزشی کشور هستند و بسیاری از آن‌ها فارغ‌التحصیل دانشگاه فرهنگیان‌اند. بااین‌حال، در کلاس‌های پرجمعیت، حتی بهترین معلمان نیز نمی‌توانند کیفیت آموزشی مطلوبی را ارائه دهند. امکانات محدود و عدم حمایت کافی از سوی خانواده‌ها نیز این چالش را تشدید می‌کند.
جذب معلمان با رشته‌های غیرمرتبط؛ تهدیدی برای آموزش تخصصی کودکان
یکی دیگر از مشکلات نظام آموزشی، جذب معلمان با رشته‌های غیرمرتبط در دوره ابتدایی است. حکیم‌زاده اظهار داشت که تعلیم و تربیت کودکان یک تخصص حیاتی در نظام آموزشی است، اما سیاست‌های نادرست باعث شده فارغ‌التحصیلانی از رشته‌های غیرمرتبطی همچون طراحی لباس، کشاورزی و پرستاری وارد حرفه معلمی شوند. این تصمیمات غیرکارشناسی، کیفیت آموزش را تحت تأثیر قرار داده و اجرای برنامه‌های توانمندسازی معلمان را دشوار ساخته است.
لزوم تغییرات ساختاری در نظام آموزشی
معاون وزیر آموزش و پرورش با اشاره به تغییرات جهانی در حوزه آموزش، خاطرنشان کرد که دوران تسلط صرف کتاب درسی به‌عنوان منبع یادگیری به پایان رسیده است. در عصر دیجیتال، لازم است که محیط‌ها و منابع یادگیری متنوع شوند. همچنین، بررسی تجربه کشورهای دیگر نشان می‌دهد که تأخیر در هدایت دانش‌آموزان به رشته‌های تخصصی، نتایج آموزشی بهتری به همراه دارد. با توجه به پیشرفت فناوری‌های نوین، تغییرات ساختاری در نظام آموزشی کشور ضروری است.
تأثیر تغییرات نحوه پذیرش کنکور بر عدالت آموزشی
حکیم‌زاده ضمن انتقاد از تغییرات اخیر در تأثیر معدل در کنکور، تأکید کرد که این تغییرات نه‌تنها عدالت آموزشی را افزایش نداده، بلکه شکاف طبقاتی را نیز بیشتر کرده است. در حال حاضر، تمرکز مدارس بر آزمون‌های متعدد، فرصت‌های تربیتی و پرورشی دانش‌آموزان را کاهش داده و عملاً نظام آموزشی را به سمت نمره‌گرایی سوق داده است.
